Zasady szczepienia nastolatków przeciwko HPV w Polsce w ramach programu powszechnego

1 czerwca 2023 roku rozpoczęto w Polsce program powszechnych, bezpłatnych szczepień nastolatków przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV).^1,2 Jest on składową kompleksowej Narodowej Strategii Onkologicznej (NSO) przyjętej w drodze uchwały 4 lutego 2020 roku – programu na lata 2020–2030 wprowadzającego liczne zmiany w polskiej onkologii.^3,4 Zgodnie z pierwotnymi założeniami NSO program szczepienia dziewcząt miał się rozpocząć w 2021 roku, a chłopców – w 2026 roku. Trudności organizacyjne związane m.in. z pandemią COVID-19, sposobem finansowania wymagającym zmian prawnych (szczepienie nieobowiązkowe, ale finansowane ze środków publicznych) oraz procesem zakupu preparatów opóźniły rozpoczęcie programu (w porównaniu z innymi krajami w Europie i na świecie nawet o kilkanaście lat).^1,5,6

Dotychczas szczepienia przeciwko HPV realizowano odpłatnie (rodzic pokrywał koszt zakupu szczepionki) w ramach szczepień zalecanych zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych (PSO) lub bezpłatnie w ramach samorządowych programów profilaktycznych (obejmujących głównie dziewczęta i tylko w niektórych gminach lub powiatach).⁷ Niestety z powodu względnie wysokiej ceny szczepionek (pełny schemat wymaga podania 2 lub 3 dawek, zależnie od wieku) nie wszyscy rodzice mogli sobie pozwolić na taki wydatek (dopiero w listopadzie 2021 r. szczepionkę 2-walentną objęto 50% refundacją⁸). Na powszechne, bezpłatne szczepienia przeciwko HPV długo czekali zarówno lekarze, jak i niektórzy rodzice nastolatków. HPV odpowiada za niemal wszystkie przypadki zachorowań na raka szyjki macicy i duży odsetek przypadków raka pochwy lub sromu u kobiet, raka odbytu lub nowotworów głowy i szyi u obu płci oraz raka prącia u mężczyzn. W związku z tym szczepionka przeciwko HPV jest narzędziem do profilaktyki pierwotnej wielu nowotworów, choć ze względu na największą zapadalność oraz umieralność najważniejsze jest zapobieganie zachorowaniom na raka szyjki macicy.

W niniejszym artykule podsumowano najważniejsze zasady szczepienia nastolatków przeciwko HPV w ramach programu powszechnego w Polsce, a także wskazano kilka obszarów budzących wątpliwości.

Przeczytaj artykuł: https://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/327670,zasady-szczepienia-nastolatkow-przeciwko-hpv-w-polsce-w-ramach-programu-powszechnego

Piśmiennictwo:

1. Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 23 lutego 2023 roku w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych, dla których zakup szczepionek został objęty finansowaniem. Dz. U. MZ, 2023.16
2. Zalecenia Ministerstwa Zdrowia dotyczące szczepienia przeciwko HPV w ramach programu powszechnego. www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/323956,zalecenia-ministerstwa-zdrowia-dotyczace-szczepienia-przeciwko-hpv-w-ramach-programu-powszechnego (dostęp: 29.06.2023)
3. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2019 r. o Narodowej Strategii Onkologicznej. Dz. U., 2019 poz. 969
4. Uchwała nr 10 Rady Ministrów z dnia 4 lutego 2020 r. w sprawie przyjęcia programu wieloletniego pn. Narodowa Strategia Onkologiczna na lata 2020–2030. M.P. 2020 poz. 189
5. Art. 17 ust. 6 w zw. z art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 1284).
6. European Centre for Disease Prevention and Control: Guidance on HPV vaccination in EU countries: focus on boys, people living with HIV and 9-valent HPV vaccine introduction, 2020. Stockholm, ECDC, 2020
7. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 28 października 2022 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2023. Dz. U. MZ, poz. 113
8. Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 21 października 2021 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych na 1 listopada 2021 r. Dz. U. MZ, 2021.82