dr n. med. Jacek Mrukowicz, dr n. med. Joanna Kazubska, mgr Małgorzata Ściubisz, prof. dr hab. n. med. Jacek Wysocki, dr n. med. Hanna Czajka, dr hab. n. med. Leszek Szenborn, dr n. med. Ilona Małecka, dr n. med. Ewa Talarek, dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Ze względu na utrzymujące się od kilku lat znaczne ograniczenia w dostępności szczepionek nisko skojarzonych przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi zawierających bezkomórkowy komponent krztuścowy (DTPa), istotnym problemem w praktyce podczas realizacji Programu Szczepień Ochronnych (PSO) jest uzupełnianie szczepienia przeciwko krztuścowi u dzieci po 3. roku życia, których do tej pory nie szczepiono przeciwko tym chorobom (tzn. błonicy, tężcowi i krztuścowi). W tym wieku nie można już zastosować szczepionki całokomórkowej przeciwko krztuścowi (DTPw) ani szczepionek wysoce skojarzonych typu „5 w 1” (DTPa‑IPV‑Hib) lub „6 w 1” (DTPa‑IPV‑HBV‑Hib). Szczepionki dTpa (ze zmniejszoną dawką anty‑ genu krztuścowego) zarejestrowane ≥3. roku życia (Boostrix i Boostrix Polio [dTpa‑IPV]) lub >4. roku życia (pozostałe preparaty dTpa) do realizacji szczepień przypominających można wy‑ korzystać do uzupełnienia brakującej dawki lub podać jednorazowo dzieciom dotychczas niezaszczepionym przeciwko krztuścowi. Szczepionki te nie są jednak przeznaczone do realizacji schematu podstawowego.
Zalecenie
Po przeanalizowaniu danych naukowych, składu różnych preparatów DTPa i zarejestrowanych dla nich schematów szczepień oraz dokonaniu bilansu korzyści i potencjalnego ryzyka w aktualnej, wyjątkowej sytuacji braku preparatów DTPa, Zarząd Polskiego Towarzystwa Wakcynologii zaleca:
- zastosowanie szczepionki DTPa‑IPV (Tetraxim) do obowiązkowego szczepienia podstawowego przeciwko krztuścowi dzieci do ukończenia 6. roku życia, których wcześniej nie zaszczepiono przeciwko krztuścowi zgodnie z PSO lub do uzupełnienia obowiązkowego szczepienia u dzieci zaszczepionych niekompletnie, mających opóźnienia w realizacji uodpornienia (dotyczy dzieci, których z powodu wieku lub przeciwwskazań nie można zaszczepić preparatem DTPw)
- realizację opóźnionego szczepienia podstawowego DTP-IPV według 4‑dawkowego schematu (3 dawki w odstępie co najmniej 4 tyg. i czwarta co najmniej 6 mies. po trzeciej – schemat: 0, 1, 2, 8 mies.), zgodnie z liczbą dawek tego szczepienia zalecaną w PSO
- rezygnację z podania dawki przypominającej szczepienia DTP‑IPV w 6. roku życia, jeżeli czwartą dawkę szczepionki podano po ukończeniu 4. roku życia.
Zalecenie dotyczy dzieci, u których nie występują przeciwwskazania do zastosowania szczepionki DTPa‑IPV. Uzasadnienie W celu realizacji obowiązkowego szczepienia przypominającego przeciwko błonicy, tężcowi, krztućcowi i polio w 6. roku życia Ministerstwo Zdrowia zakupiło w 2016 roku szczepionkę DTPa‑IPV (Tetraxim). Ze względu na zwiększającą się zachorowalność na krztusiec należy dołożyć wszelkich starań, aby wszystkie dzieci zaszczepić podstawowo przeciwko tej chorobie. Optymalnie szczepienie podstawowe należy zrealizować zgodnie z wiekiem i zaleceniami w PSO, a jeżeli nie było to możliwe – w najbliższym możliwym terminie, szczepionką optymalną dla wieku dziecka. Skład i dawka antygenów Bordetella pertussis w szczepionce Tetraxim są podobne do jednego z brakujących preparatów DTPa (Infanrix DTPa), które stosowano w poprzednich latach do uzupełniania szczepienia podstawowego przeciwko krztuścowi u dzieci do ukończenia 6. roku życia (tab.). Szczepionka Tetraxim zawiera nieco mniej antygenów B. pertussis (2 vs 3) w nieznacznie mniejszej dawce sumarycznej (50 vs 58 µg) oraz mniejszą dawkę adiuwantu glinowego (0,3 vs 0,5 mg) niż Infanrix‑DTPa, co przemawia za co najmniej takim samym profilem bezpieczeństwa i tolerancją tego preparatu.
Piśmiennictwo
- Kroger A.T., Sumaya C.V., Atkinson W.L., Pickering L.K.: General recommendations on immunization. Recommendation of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2011: 60
- Charakterystyka Produktu Leczniczego: Infanrix DTPa
- Charakterystyka Produktu Leczniczego: Tetraxim
- Charakterystyka Produktu Leczniczego: Tripacel
Opublikowano w: Medycyna Praktyczna Szczepienia 2/2017, s. 31-33.