Stanowisko Fundacji Bank Mleka Kobiecego, Centrum Nauki o Laktacji i Polskiego Towarzystwa Wakcynologii w sprawie szczepienia przeciwko SARS-CoV-2 kobiet w okresie laktacji
Zważając na wartość mleka kobiecego w dobie pandemii i wagę szczepień przeciw COVID 19 rekomendujemy proponowanie kobietom w okresie laktacji szczepienia szczepionką mRNA skierowaną przeciw COVID-19.
Nasze stanowisko jest zgodne ze stanowiskami innych Towarzystw Naukowych na świecie, wynika z logicznych wniosków, które wyciągnęliśmy z wiedzy na temat bioaktywności mleka kobiecego, farmakokinetyki substancji leczniczych w laktacji, charakterystyki szczepionki mRNA przeciw COVID-19 oraz wskazań i przeciwwskazań do szczepień.
Mleko kobiece:
Zgodnie z aktualną wiedzą matki COVID+ karmią piersią lub odciąganym mlekiem, a dzieci są zdrowe.
- W mleku kobiecym kobiet po przechorowaniu COVID-19 wykazano obecność przeciwciał anty SARS-CoV-2 przekazywanych dziecku i prawdopodobnie biorących udział w ochronie dziecka.
- Jest prawdopodobne, że jak w przypadku innych szczepionek, czynniki reakcji odpornościowej wywołanej zaszczepieniem, będą przechodziły do mleka matki. Nie wiadomo jeszcze jakie to może mieć znaczenie dla dziecka.
- Mleko kobiece ma wysokie wartości przeciw infekcyjne, dotyczące też innych chorób, więc wszelkie ograniczenia dostępu do niego dzieciom w okresie pandemii jest wysoce niewłaściwe. Odmowa szczepienia z powodu laktacji mogłoby prowadzić do szkodliwych dylematów: nie szczepić się czy rezygnować z karmienia.
Szczepionka mRNA przeciw COVID-19 ze zmodyfikowanymi nukleozydami (Comirnaty firmy Pfizer/BioNTech):
- Jest szczepionką zabitą, zawierającą tylko informację genetyczną o syntezie białka szczytowego (ang. spike, S) wirusa SARS-CoV-2. Jedyną szczepionką, której nie można podawać karmiącym matkom jest szczepionka żywa przeciw żółtej febrze.
- W charakterystyce produktu leczniczego zapisano brak danych na temat bezpieczeństwa szczepienia w okresie laktacji ponieważ w badaniach żadnej z dostępnych do tej pory na rynku szczepionek mRNA nie uczestniczyły kobiety karmiące piersią lub odciągające mleko dla dzieci.
- Okres karmienia piersią nie stanowi przeciwwskazania do podania szczepionki mRNA przeciw COVID-19 ze zmodyfikowanymi nukleozydami.
- mRNA jest cząsteczką niestabilną i nawet przy założeniu, że nanomolekuły lipidowe będące nośnikiem mRNA znalazłyby się w mleku kobiecym, na podstawie aktualnej wiedzy wydaje się wielce prawdopodobne, iż zostaną one szybko zdegradowane w przewodzie pokarmowym dziecka. Ryzyko niepożądanych zdarzeń u dziecka karmionego piersią przez zaszczepioną matkę jest czysto teoretyczne.
Kwalifikacja do szczepienia:
- Decyzja o zaszczepieniu należy do matki karmiącej, po uwzględnieniu analizy korzyści i ryzyka oraz stopnia narażenia na zakażenie SARS-COV-2 (grupy objęte priorytetem to pracownice ochrony zdrowia i matki wcześniaków przebywających w szpitalu).
- Podobnie jak w przypadku podawania innych preparatów off label, lekarza kwalifikującego obowiązuje poinformowanie matki, że nie ma w chwili obecnej badań odnośnie bezpieczeństwa w grupie matek karmiących piersią i ich dzieci, jednak nie jest to równoznaczne z przeciwwskazaniem do szczepienia. Nie wymaga to dodatkowej zgody pisemnej, wystarczy podpisanie Kwestionariusza wstępnego wywiadu przesiewowego.
- Mimo że nie spodziewamy się działań niepożądanych u dziecka karmionego piersią po przyjęciu w/w szczepionki przez matkę, lekarz ma obowiązek zgłosić taki przypadek zgodnie z aktualną procedurą zgłaszania NOP.
- Nie jest zalecane ukrywanie faktu karmienia piersią przez matki zgłaszające się do punktu szczepień.
- Na podstawie aktualnej wiedzy, nie ma wskazań do przerywania karmienia piersią przed lub po szczepieniu, zarówno I jak i II dawką.
Upowszechnianie zarówno żywienia dzieci mlekiem kobiecym jak i szczepień przeciw COVID19 jest działaniem wysoce korzystnym dla zdrowia publicznego populacji.
dr hab. n. o zdr. Aleksandra Wesołowska
Prezes Fundacji Bank Mleka Kobiecego
dr n. med. Magdalena Nehring-Gugulska
Dyrektor Centrum Nauki o Laktacji
dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii
Warszawa, 14 stycznia 2021
