Rodzice 3-letniej pacjentki zapytali mnie ostatnio, czy dla dziewczynki jest „bezpieczniejsze” przechorowanie ospy w wieku przedszkolnym, gdy ryzyko powikłań jest najmniejsze, czy zaszczepienie i ochrona przed ospą w dzieciństwie. Czy szczepiąc w wieku 3 lat istnieje ryzyko, że po wielu latach od szczepienia odporność zmniejszy się i w przypadku zajścia w ciążę w wieku dorosłym w razie kontaktu z chorym na ospę dziewczynka nie będzie miała 100% ochrony?
Po okresie lock-downu i nauki zdalnej obserwowaliśmy ogniska epidemii wyrównawczych ospy wietrznej u dzieci. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego–Państwowego Zakładu Higieny (NIZP–PZH) w 2021 roku w Polsce zgłoszono 57 674 przypadki zachorowań, a tylko w pierwszej połowie 2022 roku – już 106 597 przypadków. Jako jedna z najbardziej zakaźnych chorób infekcyjnych ospa wietrzna bardzo szybko rozprzestrzenia się w nieuodpornionej populacji. Według danych pochodzących sprzed pandemii (2019 r.) liczba zachorowań na ospę wietrzną u osób szczepionych była >200 razy mniejsza niż wśród niezaszczepionych, co potwierdza bardzo dobrą skuteczność tego szczepienia.
Przeświadczenie o łagodnym przebiegu ospy wietrznej u dzieci w wieku szkolnym powinno się traktować z dystansem. W Polsce w ostatnich latach średnio 0,5–0,7% dzieci chorych na ospę wietrzną wymagało hospitalizacji. Zważywszy na rozpowszechnienie choroby w populacji nieszczepionej, jest to 1/200 dzieci. Czynniki ryzyka ciężkiego przebiegu są bardzo rozpowszechnione – poza chorobami przewlekłymi (w tym atopowym zapaleniem skóry [AZS]), należą do nich: zakażenie w wyniku kontaktu domowego, wiek niemowlęcy lub co najmniej nastoletni. Zarówno moment zachorowania, jak i przebieg choroby bywa nieprzewidywalny, czego niejednokrotnie jesteśmy świadkami, przyjmując do naszej kliniki dzieci z wszelkimi możliwymi powikłaniami ospy wietrznej. Szczepienie skutecznie chroni przed powikłaniami i ciężkim przebiegiem choroby oraz pozwala zyskać kontrolę nad bezpieczeństwem dziecka.
Szczepionka przeciwko ospie wietrznej zaliczana jest do szczepionek „żywych”, podobnie jak MMR. Szczepionki przeciwko ospie wietrznej zostały po raz pierwszy zarejestrowane w Japonii i Korei w 1988 roku, a w USA są powszechnie stosowane od 1995 roku. Mamy zatem >30 lat obserwacji z krajów, które zaczęły je stosować jako pierwsze, i >20 lat obserwacji z krajów, takich jak USA, Kanada, Australia, Niemcy i Hiszpania. Dane pochodzące z tych krajów świadczą o długotrwałym utrzymywaniu się ochrony przed zachorowaniem po zastosowaniu schematu 2-dawkowego szczepienia. Taki schemat podstawowy szczepienia gwarantuje doskonałą skuteczność. Nawet >90% osób zaszczepionych w ten sposób w ogóle nie zachoruje na ospę wietrzną, a 90–100% zaszczepionych uniknie ciężkiego przebiegu choroby i powikłań. Co ważne, w badaniach oceniających długotrwałą ochronę nie odnotowano, aby w ciągu 10 lat obserwacji ryzyko zakażenia przełamującego zwiększało się z upływem czasu. W krajach, w których od lat stosuje się powszechne szczepienia przeciwko ospie wietrznej, nie obserwowano także, aby zachorowania „przesunęły się” na późniejszy wiek. Można zatem domniemać, że szczepienie przeciwko ospie wietrznej będzie skutkowało długotrwałą ochroną analogicznie do zapewnianego wobec odry i różyczki przez szczepionki MMR.
Więcej informacji w artykule: https://www.mp.pl/szczepienia/ekspert/ospa_wietrzna_polpasiec/ospaskuteczno/314467,jak-dlugo-utrzymuje-sie-ochrona-po-szczepieniu-przeciwko-ospie-wietrznej
